Oświetlenie awaryjne – ratunek w sytuacjach kryzysowych
Oświetlenie awaryjne stosowane jest w przypadku awarii zasilania podstawowego i podzielić je możemy na oświetlenie ewakuacyjne (omawiane w dalszej części tekstu) oraz zapasowe, które umożliwia pracę w sposób niezmieniony.
Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne jest zagadnieniem bardzo istotnym jako element infrastruktury technicznej obiektów, gdyż służy do przeprowadzenia bezpiecznej ewakuacji z miejsca przebywania i niekiedy może uratować zdrowie, czy nawet życie. Odpowiednie wskazanie
drogi ucieczki z miejsca niebezpiecznego poprzez właściwe jej oznakowanie oraz zapewnienie wystarczającej widoczności, stanowi jeden z fundamentów w przebiegu ewakuacji ludzi z budynków, po zaniku normalnego zasilania.
Zasadniczo możemy wyróżnić:
– oświetlenie drogi ewakuacyjnej, umożliwiające opuszczenie zagrożonego miejsca, poprzez wytworzenie odpowiednich warunków do prawidłowego określenia kierunków ewakuacji oraz zapewnienie widoczności niezbędnych elementów ochrony przeciwpożarowej,
– oświetlenie znaków bezpieczeństwa, wskazujące właściwy kierunek ewakuacji,
– oświetlenie strefy otwartej, którego celem jest zapobieżenie wystąpienia paniki oraz doprowadzenie do drogi ewakuacji,
– oświetlenie strefy wysokiego ryzyka, zapewniające bezpieczeństwo ludziom, zaangażowanym w potencjalnie niebezpieczny proces, czy też sytuację i umożliwiające odpowiednie zakończenie procedur [1].
W trakcie planowania awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego należy zwracać uwagę na rozmaite kwestie oraz wymagania dotyczące opraw, zgodne z obowiązującymi normami, m.in. PN-EN 1838:2013-11: Zastosowanie oświetlenia – Oświetlenie awaryjne [1] oraz PN-EN 50172: Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego [2], jak m.in.:
– spełnienie wartości minimalnych kryterialnych parametrów, obliczanych bez udziału światła odbitego od powierzchni,
– zapewnienie odpowiedniej widoczności pomieszczeń oraz umieszczania znaków bezpieczeństwa w sposób jednoznacznie określający kierunek i drogę ewakuacji, przestrzegając odpowiednich odległości dostrzegania znaków bezpieczeństwa (wyliczanych według wzoru (1)) oraz wysokości montażu opraw nie mniejszej niż 2m nad poziomem podłogi (zaleca się także umieszczanie znaków bezpieczeństwa maksymalnie 20o powyżej widoku poziomego),
l=z x h, (1)
gdzie:
l-odległość widzenia
h-wysokość znaku
z-współczynnik odległości, wynoszący 100 dla znaków oświetlonych zewnętrznie; 200 dla znaków oświetlonych wewnętrznie.
– uwzględnienie opraw oświetlenia awaryjnego w punktach o szczególnych znaczeniu, podanych w normie [1],
– czas stosowania awaryjnego oświetlenia, który nie powinien być mniejszy niż 1h, za wyjątkiem oświetlenia strefy wysokiego ryzyka, w którym czas ten powinien być uzależniony od występującego ryzyka zagrożenia dla ludzi; należy również przestrzegać czasu załączenia się opraw,
– źródło światła w oprawie o wskaźniku oddawania barw nie mniejszym niż 40,
– luminancja znaków bezpieczeństwa zgodna z normą [1].
Ponadto, przepisy krajowe w zakresie oświetlenia awaryjnego wymagają uzyskania dopuszczenia CNBOP-PIB, potwierdzającego przydatność wyrobu do stosowania w ochronie przeciwpożarowej. W związku z tym, każda instalowana oprawa na terenie kraju musi posiadać odpowiedni certyfikat.
Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne, zgodnie z przepisami [3], powinno być stosowane w następujących przestrzeniach:
-widowniach kin, teatrów, filharmonii, sal widowiskowych,
-audytoriach, salach konferencyjnych, czytelniach, lokalach rozrywkowych, salach sportowych, w których liczba uczestników przekracza 200 osób,
-o powierzchni powyżej 1000m2 netto w garażach oświetlonych jedynie światłem sztucznym,
-o powierzchni poniżej 2000m2 netto w budynkach użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych oraz magazynowych,
-wszędzie tam, gdzie wyznaczone zostały drogi ewakuacyjne – w ww. pomieszczeniach, oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym, w szpitalach i budynkach przeznaczonych dla osób o ograniczonej zdolności poruszania, w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.
Wymagania, dotyczące obliczeń awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego
Oświetlenie drogi ewakuacyjnej
Natężenie oświetlenia poziomego na poziomie podłogi, na drodze ewakuacyjnej o szerokości nieprzekraczającej 2m, wzdłuż linii środkowej drogi ewakuacyjnej powinno wynosić minimum 1 lx, natomiast na pasie o szerokości niemniejszej niż połowa szerokości drogi, wartość ta powinna wynosić co najmniej 0,5 lx. Stosunek wartości minimalnej natężenia oświetlenia do wartości minimalnej wzdłuż środkowej linii drogi ewakuacyjnej nie powinno być mniejsze niż 1:40.
Oświetlenie strefy otwartej
Natężenie oświetlenia poziomego na poziomie podłogi powinno wynosić nie mniej, niż 0,5 lx, z wyłączenie pasa obwodowego o szerokości 0,5m. Stosunek wartości minimalnej do maksymalnej powinien być nie mniejszy niż 1:40.
Oświetlenie strefy wysokiego ryzyka
Natężenie oświetlenia dla danej strefy powinno być liczone w zależności od płaszczyzny pracy – jego wartość powinna wynosić minimum 10% natężenia oświetlenia dla wykonywanej czynności, jednak nie mniejsze niż 15 lx, z kolei równomierność oświetlenia powinna być nie mniejsza niż 0,1.
Wymagane jest również odpowiednie oświetlenie punktów pierwszej pomocy oraz sprzętu pożarowego i przycisku ostrzegawczego – pionowe natężenie oświetlenia na urządzeniach nie może być niższa niż 5 lx.
Aktualnie na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań opraw oświetlenia awaryjnego, które dzięki swej różnorodności pod kątem rozsyłu światłości, są w stanie zapewnić optymalne oświetlenie w zależności od rodzaju oświetlanej przestrzeni – zwykle dostępne są optyki do oświetlenia dróg ewakuacyjnych, przestrzeni otwartych, a także optyki asymetryczne do oświetlenia np. urządzeń ochronny przeciwporażeniowej. Istnieją również możliwości zastosowania opraw oświetlenia podstawowego, które dzięki wyposażeniu w dodatkowe moduły do oświetlenia awaryjnego mogą spełniać także funkcję oświetlenia w przypadku awarii zasilania. Jest to szczególnie istotne w miejscach, gdzie niezawodność oświetlenia ma kluczowe znaczenie, np. w budynkach użyteczności publicznej, zakładach przemysłowych czy obiektach komercyjnych. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technologicznym, takie oprawy mogą działać przez określony czas po utracie zasilania, co zapewnia bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji.
Marka LED line oferuje takie rozwiązania w swoich produktach, umożliwiając montaż modułów awaryjnych, które posiadają certyfikat CNBOP-PIB. Certyfikat ten potwierdza zgodność produktu z wymaganiami bezpieczeństwa, co jest szczególnie ważne w kontekście przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej i bezpieczeństwa budynków. Moduły te pozwalają na pracę oprawy przez określony czas – od 1 do 3 godzin – w zależności od wybranej wersji modułu. Dzięki temu użytkownicy mogą dostosować czas działania oświetlenia awaryjnego do specyfiki i potrzeb danego obiektu.
Takie rozwiązania są nie tylko funkcjonalne, ale również efektywne energetycznie, co przyczynia się do zmniejszenia kosztów eksploatacji oraz minimalizacji wpływu na środowisko. LED line poprzez integrację modułów awaryjnych z oprawami oświetleniowymi, oferuje kompleksowe rozwiązanie, które zapewnia zarówno standardowe oświetlenie, jak i niezawodne oświetlenie awaryjne, spełniając tym samym najwyższe standardy bezpieczeństwa.
Ważnym aspektem w kontekście opraw oświetleniowych jest także ich monitoring i testowanie, które jest niezbędne, aby instalacja oświetlenia awaryjnego zadziałała zawsze w przypadku uszkodzenia zasilania podstawowego danych przestrzeni.
W związku z tym, należy przestrzegać odpowiednich okresów testowania, w zależności od rodzaju urządzeń testujących.
Istnieje wiele rozwiązań systemów oświetlenia awaryjnego – od najprostszych, wymagających ręcznego testowania każdej oprawy, systemów z automatycznym testem opraw, rozwiązaniami z jednostkami centralnymi, odpowiadającymi za kontrolę nad wszystkimi elementami systemu, po systemy centralnej baterii.
Ewa Fura Jaworska
Projektantka oświetlenia LED line
Sprawdź inne publikacje:
- Jak oszczędzać prąd?
- Jak działa dioda LED?
- Jak zbudowana jest żarówka LED?
- Ile WAT generuje żarówka LED?
[1] PN-EN 1838:2013-11, Zastosowanie oświetlenia – Oświetlenie awaryjne, PKN, Warszawa 2020.
[2] PN-EN 50172, Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego, PKN, Warszawa 2005.
[3] Dz.U.2022.1225, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, MIN. ROZWOJU I TECHNOLOGII, Warszawa 2022.
Zostań
partnerem B2B
Dołącz do nas
Jeśli poszukujesz możliwości rozwoju swojego biznesu, mamy dla Ciebie konkretną propozycję: zapraszamy do dołączenia do nas jako partner współpracujący z naszymi sieciami dystrybucji.
Dlaczego LED line?
Ponieważ jesteśmy ambitną, dynamiczną firmą, która zdobywa uznanie zarówno na rynku polskim, jak i na arenie międzynarodowej. Stanowimy zespół ekspertów, którzy tworzą partnerskie, oparte na zaufaniu relacje biznesowe. Działamy w oparciu o zasadę win-win, a nasze podejście oparte na efektywności zapewnia wyższy poziom zysku.
Zapraszamy Dystrybutorów
Potrzebujesz nowych możliwości osiągania zysku? Zoptymalizowanej, dopasowanej do potrzeb rynku oferty handlowej?
Porozmawiajmy!
Szczegóły
Zapraszamy Inwestorów
Poszukujesz niezawodnego partnera biznesowego, na którego rekomendacjach i ofercie możesz polegać przy realizacji nawet najbardziej wymagających projektów inwestycyjnych? Potrzebujesz pewności i potwierdzenia optymalnego doboru produktów oświetleniowych i komponentów?
Sprawdź naszą ofertę i nasz zespół ekspertów!
Szczegóły
Zapraszamy Instalatorów
Potrzebujesz partnera, który pomoże w przygotowaniu optymalnego rozwiązania do konkretnej inwestycji, a także w jej szybkiej i skutecznej realizacji? Potrzebujesz bezpośredniego kontaktu, eksperckiego doradztwa, szkoleń?
Skontaktuj się z nami!
Szczegóły